(40/8)
Cựu tuyển thủ Đức, Dietmar Hamann đã chọn 10 trận đấu tệ nhất của EURO 2024. Điều thú vị là trong đó có 7 trận đấu của ĐT Anh. Ai cũng hiểu ẩn ý của Hamann là chê bai lối chơi của thầy trò Gareth Southgate. Thực tế, chẳng riêng Hamann, truyền thông Anh đều thừa nhận đây là giải đấu nghèo nàn về chuyên môn của Tam sư.
Với 1 đội tuyển như vậy, cách duy nhất để đập tan chỉ trích là chiến thắng chung cuộc. Nhưng Southgate đã thua ở ván cờ này khi Mikel Oyarzabal ghi bàn thắng quyết định ở phút 86, đưa Tây Ban Nha lên ngôi vô địch một cách xứng đáng và công bằng.
Trái với thời điểm cách đây 3 năm, CĐV Anh không phản ứng quá dữ dội với thất bại của thầy trò Southgate tại Berlin. Họ cam chịu, thừa nhận thất bại trước đối thủ hơn hẳn về kĩ chiến thuật và sự thuyết phục.
Nhưng đây không phải phiên bản từng đánh bại Italia 4-0 ở chung kết EURO 2012. Truyền thông Anh từng chê đội hình Tây Ban Nha dự EURO 2024 là “tạp nham”, với quá ít ngôi sao hạng A. Ngược lại, ĐT Anh sở hữu nhiều tên tuổi lớn với đội hình được định giá lên tới 1,5 tỉ euro. Vậy mà kẻ thắng, người thua lại được phân định quá rõ ở Berlin. Dù cam chịu, NHM Anh vẫn phải đặt dấu hỏi về Gareth Southgate.
Sự khác biệt là De La Fuente đã tạo ra hệ thống để nâng trình độ của các cầu thủ. Ngược lại, Southgate lại kìm hãm 1 đội hình chất lượng với lối chơi không rõ ràng. Ông đã loay hoay tìm công thức chiến thắng trong 8 năm qua nhưng vẫn kết thúc dang dở.
Cách đây nhiều năm, 1 chuyên gia bóng đá Anh từng nói rằng Southgate là người không hiểu chiến thuật, chỉ học mót theo kiểu công thức rập khuôn. Sau khi ĐT Anh thua trận chung kết EURO thứ 2 liên tiếp, nhận định trên lại trở thành câu chuyện đáng bàn tán.
Đội hình tài năng của ĐT Anh lại 1 lần nữa về nhì ở EURO
Tất nhiên, nếu so sánh với các triều đại trước, không thể coi Southgate là kẻ thất bại bởi ông đã giúp ĐT Anh tiến xa hơn rất nhiều ở các giải đấu lớn. Sven-Goran Eriksson nắm trong tay thế hệ vàng trước đây của bóng đá Anh cũng sớm dừng bước ở tứ kết EURO 2004. Còn Southgate ở 2 kì EURO nắm quyền đều vào chung kết. Đấy là chưa kể thành tích không tệ ở World Cup (bán kết World Cup 2018 và tứ kết World Cup 2022).
Thành công của Southgate là văn hóa quản lí phòng thay đồ. Ông có thể làm mọi thứ để bảo vệ cầu thủ vì cũng từng là cầu thủ, từng hứng chịu nhiều chỉ trích. Nhưng để đi tới tận cùng thành công, từng đó là chưa đủ.
Hãy cùng nhắc lại 1 tình huống khó hiểu ở trận chung kết EURO 2024 vừa qua giữa Anh và Tây Ban Nha. Phút 76, không lâu sau khi gỡ hòa 1-1, Anh được hưởng quả ném biên ngang vòng 16m50 của Tây Ban Nha. Thay vì tổ chức 1 tình huống tấn công, Walker lại ném bóng rất mạnh về sân nhà cho Stones. Trước sự vây ráp của Tây Ban Nha, Stones buộc phải chuyền bóng cho Pickford. Và tình huống tiếp theo là gì? Pickford phất bóng dài đi hết đường biên ngang.
Nếu đây là tình huống xảy ra ở Man City, hẳn Walker, Stones và Pickford sẽ phải hứng chịu cơn thịnh nộ của Pep Guardiola. Pep rất để ý tới những tiểu tiết, không chấp nhận cách xử lí kiểu “vô tri” như vậy. Và từ những tiểu tiết, nó tạo thành thói quen. Và từ những thói quen, nó trở thành tư duy chơi bóng. Chiến thuật, đấu pháp cũng từ đó mà ra.
Ở EURO 2024, ĐT Anh có khá nhiều tình huống xử lí khó hiểu như vậy. Nó thể hiện 1 điều rằng họ không có ý tưởng chơi bóng rõ ràng. Tất cả đều diễn ra theo kiểu tự nhiên, thậm chí tùy tiện. Bên ngoài sân, Southgate không hề phản ứng. Ông chỉ nhảy dựng lên khi cần bênh vực học trò mà thôi.
Vậy nên, không bất ngờ khi ở EURO 2024, hầu hết các bàn thắng của ĐT Anh đến từ những nỗ lực tỏa sáng mang tính cá nhân. Điển hình là siêu phẩm cứu nguy của Bellingham ở vòng 1/8 (gặp Slovakia) và bàn thắng gỡ hòa 1-1 của Saka ở tứ kết (gặp Thụy Sỹ). ĐT Anh chơi theo kiểu mạnh ai nấy đá, thiếu liên kết và có tính tổ chức rất thấp.
Ở trận chung kết vừa qua, Tây Ban Nha mất tiền vệ tổ chức Rodri ở hiệp 2 vì chấn thương. Zubimendi được tung vào sân thay thế. Đây mới chỉ là lần thứ 10 tiền vệ của Sociedad khoác áo La Roja. Dù vậy, cầu thủ 25 tuổi này lại hoàn thành số đường chuyền nhiều hơn bất cứ cầu thủ nào của Anh ở hiệp 2.
Bóng đá Anh đang bỏ phí nhiều tài năng vì đấu pháp không rõ ràng của Southgate?
ĐT Anh ra sân với gần nửa đội hình là những cầu thủ đang thi đấu trong hệ thống của Guardiola và Arteta (Walker, Stones, Rice, Saka và Foden). Khó có thể nói rằng họ thiếu ý tưởng chơi bóng rõ ràng. Vấn đề nằm ở Southgate vì ông không tạo ra 1 phong cách rõ ràng. Cứ nhìn cách Declan Rice loay hoay khi có bóng là đủ hiểu.
Gary Neville có lí khi nói rằng Southgate đã quá lạc hậu với bóng đá hiện đại. Nhà cầm quân này đã trải qua 8 năm dẫn dắt ĐT Anh nhưng khá ngạc nhiên là phần lớn kinh nghiệm mà ông tích lũy trong sự nghiệp cầm quân lại đến từ Middlesbrough, đội bóng mà ông đã dẫn dắt cách đây 15 năm.
Southgate là người ham học hỏi và khá cầu toàn. Có lẽ bởi tính cách này mà ông thường giải quyết vấn đề theo cách rập khuôn, thiếu tính sáng tạo.
Sở dĩ nói vậy bởi Southgate từng được giao nhiệm vụ viết báo cáo về cách giành chiến thắng ở các giải đấu lớn trước đây. Điểm chính mà ông rút ra là sự vững chắc của hàng phòng ngự. Southgate đặc biệt chú ý tới sự vững vàng ở hậu tuyến của ĐT Pháp trên hành trình chinh phục World Cup 2018. 4 năm sau, ông cũng bị thu hút bởi hàng thủ Argentina ở World Cup 2022.
Và ở EURO 2020, dù thua Italia hên xui trên loạt đấu súng, Southgate cũng phải thừa nhận chất thép của Azzurri với bộ đôi trung vệ già giơ Chiellini - Bonucci. Và cũng từ phân tích đó, Southgate tin rằng lối chơi phòng ngự sẽ giải quyết vấn đề bài toán khát danh hiệu của ĐT Anh ở các giải đấu lớn.
Ở EURO 2024, người ta thấy ĐT Anh xù xì hơn, sẵn sàng chơi kiểu cửa dưới trước những đối thủ dưới cơ như Serbia, Đan Mạch hay Thụy Sỹ. Tam sư về nhì nhưng không giống đội tuyển vào chung kết. Họ chỉ ghi 8 bàn/8 trận, đứng thứ 6 về số bàn thắng. Về số lần dứt điểm, Tam sư xếp thứ 19. Và ở thống kê bàn thắng kì vọng (xG), đội quân của Southgate xếp hạng 21/24.
Southgate bị gọi là kẻ rập khuôn vì đã sử dụng công thức mang lại thành công cho Pháp, Italia và Argentina ở 3 giải đấu lớn gần nhất. Nhưng trong bóng đá, không có công thức nào tuyệt đối. Thành công chỉ đến với đội tuyển vận dụng linh hoạt chiến thuật.
Kỉ nguyên của Southgate có thể đã kết thúc sau thất bại ở chung kết EURO 2024
Pháp vô địch World Cup 2018 nhờ hàng thủ chắc chắn nhưng họ được đánh giá cao ở tính tổ chức và biết cách phát huy vai trò cá nhân của Mbappe. Italia cũng đăng quang EURO 2020 với vai trò rất rõ của 2 tiền vệ tổ chức là Verratti và Jorginho. Còn với Argentina, phía sau “siêu nhân” Messi là toan tính kĩ lưỡng của Scaloni.
Còn ĐT Anh thì sao? Ở EURO 2024, không ai hiểu Tam sư chơi bóng kiểu gì khi thiếu 1 tiền vệ có khả năng tổ chức trận đấu. Họ chơi phòng ngự nhưng thiếu phương án hiệu quả để phản công. Khi bị dẫn bàn, Tam sư cũng chỉ chơi đơn giản theo kiểu vùng lên gây áp lực và chờ đợi khoảnh khắc lóe sáng của cá nhân.
Với những cá nhân tốt, ĐT Anh vẫn có thể tiến xa ở 1 giải đấu lớn. Nhưng rất khó để họ đi tới tận cùng thành công. Đó cũng là vấn đề của Tam sư trong 8 năm dưới quyền Southgate. Mọi thứ vẫn cứ dang dở…
NHM bóng đá Anh có lí khi cho rằng Southgate đang bỏ phí lứa cầu thủ tốt với chiến thuật không phù hợp. Kỉ nguyên của ông có thể đã chấm dứt sau bàn thắng của Mikel Oyarzabal…
Mặc làn sóng chỉ trích, Kane quyết không từ giã ĐT Anh
